Zeil mee met de Eendracht en maak van je reisdroom een droomreis

Wat zijn jouw goede voornemens voor 2023? Ik heb er nog een waar je gegarandeerd geen spijt van krijgt: een zeilreis met de Eendracht. Afgelopen december ben ik zelf aan boord gestapt voor 10 dagen eilandhoppen bij de Kaapverdische eilanden en het is een van de meest onvergetelijke ervaringen van mijn leven geworden.

Hoe mijn voornemen een droomreis werd

Hij stond al jaren op het lijstje van goede voornemens: een zeilcursus en op reis met een heus zeilschip. In april 2022 krijg ik van Mevrouw Vakantaseren een heel mooi cadeau voor mijn verjaardag, een zeilcursus bij de Kaag Academy. We gaan in mei en juni 6 zaterdagen zeilen met allerlei verschillende boten. Iedere keer als ik op het water zit, is mijn hoofd leeg. Ik geniet van het zeilen, de wind en de zon. Dit smaakt naar meer. Het beste voornemen is een goed voornemen tot uitvoer brengen, denk ik bij mezelf.

Liefde op het eerste gezicht

In het najaar zie ik een oproep van de Eendracht: ‘Bloggers gezocht.’ Diep in mij wordt iets wakker en ik reageer meteen. Een paar weken later zie ik dat de Eendracht Open Schip heeft in haar thuishaven Rotterdam en ik kondig aan dat ik wel even langs kan komen. Nou ja, een lang verhaal kort, op die dag is het begonnen. Het is liefde op het eerste gezicht.

Welkom aan boord

In december vlieg ik naar de Kaapverdische eilanden en kan mijn droomreis echt gaan beginnen. Ik ga van deze reis een blogserie met meerdere verhalen maken. Lezers en vrienden stellen veel vragen over hoe zo’n reis er in de praktijk uitziet. Daarom wil ik in eerste instantie vooral inzoomen op de zeilervaring zelf.

Twee dagen na mijn heenvlucht, meld ik me op 4 december bij de douane in de haven van Palmeira, op het eiland Sal. Ik sta op de passagierslijst van de douanier en mag doorlopen naar het schip. Mijn hart maakt een sprongetje als ik de drie masten in de verte boven alles uit zie steken. De Eendracht is de grootste driemastschoener van Nederland, een echt tall ship. Een beauty!

Eenmaal aan boord, worden we hartelijk welkom geheten in de ‘theetuin’, een overdekt terras op het achterdek. De sfeer is gemoedelijk en veel mensen begroeten elkaar als oude vrienden. Ik ontdek tijdens de reis dat de meeste mensen het niet bij één reis houden. Als je eenmaal bent mee geweest, is er geen houden meer aan. Of ook ik nu al een volgende reis heb geboekt? Misschien wel…

Mijn hut

Aan boord word ik opgevangen door mijn kwartiermeester Clara. Zij doet dit werk als vrijwilliger. Net als de meeste mensen aan boord. Alleen de kapitein, eerste en tweede stuurman en de machinist zijn in dienst van de Stichting. Clara is in haar dagelijks leven ondernemer, samen met haar man Gert, die nu in de keuken mee werkt.

Een kwartiermeester geeft leiding gedurende de reis over de groep (wacht) waar jij deel van uit maakt. Ik ben ingedeeld in de Blauwe Wacht, mijn lievelingskleur. Daarnaast heb je ook de Rode en de Witte Wacht. De Oranje wacht is weer van een andere orde, maar mogen we zeker niet onvermeld laten. De Oranje Wacht bestaat uit vrijwilligers die allerlei hand- en spandiensten verrichten aan boord, in de keuken, met schoonmaken, zeunen, overal waar een helpende hand nodig is.

Wie ik trouwens zeker ook niet moet vergeten te noemen, is de kok. Sjoerd is ook vrijwilliger, net als de meesten aan boord, en kookt de sterren van de hemel. Wat heb ik heerlijk gegeten tijdens mijn reis. Alleen daarom al…

Clara wijst me waar mijn hut is. Ik heb echt mazzel, want ik zit in mijn eentje in een tweepersoonshut. Helemaal vooraan in het schip. 

De hut ziet er prima uit. Een stapelbed met twee kooien, een wastafel, een stoel en een kast. Op de gang bevinden zich de douche en wc. Ik gooi mijn spullen neer en ga meteen weer terug naar de theetuin. Ik moet via een waterdichte deur, maar omdat we nog in de haven zijn, is deze nu geopend.

De Blauwe Wacht

In de theetuin maak ik kennis met de rest van de Blauwe Wacht, mijn scheepsmaatjes tijdens deze zeilreis. Graag stel ik ze aan jullie voor. De jongste is de 17-jarige Djania; ze heeft vrij gekregen van haar opleiding om deze reis te kunnen maken. Djania is samen met 3 andere jongeren in mijn Wacht op Las Palmas opgestapt. Zij maken een speciale jongerenreis die 10 dagen langer duurt dan de onze. 

Daarnaast hebben we Tessel. Zij is 18, gek op zeilen en heeft nu een tussenjaar na haar middelbare school. Grappig detail is dat na terugkomst blijkt dat ze een paar jaar geleden samen met mijn zoon op kamp is geweest. Mijn zoon herkende haar van de foto’s. ‘IS DAT JOUW ZOON?’ appt Tessel als ik het haar vertel na terugkeer. Wat is de wereld toch klein!

En dan hebben we twee Rubens. De 18-jarige Ruben (Ruben 18) is net als Tessel bezig met een tussenjaar na de middelbare school en een echte zeilfreak. Hij is zeilinstructeur en zou graag (vrijwillige) kwartiermeester worden bij de Eendracht.

Jongeren met kanker

De laatste jongere van de Blauwe Wacht is de 26-jarige Ruben. Deze Ruben ( vanaf nu Ruben 26) gaat al voor de twaalfde keer mee met de Eendracht. Hij is op zijn 13e blind geworden na een operatie aan een hersentumor. Een aantal jaar geleden heeft hij kennis gemaakt met het schip door een reis met Stichting Jongeren en Kanker en sindsdien is hij verknocht aan de Eendracht. Als ambassadeur van de Stichting Jongeren en Kanker haalt hij met zijn jaarlijkse vlaggetjesactie geld op, zodat andere kinderen met kanker ook dit soort reizen kunnen maken. Waar wij nog wel eens een blauwe plek oplopen, weet hij de weg feilloos te vinden zonder zich te stoten.

Naast de jongeren, zit ook nog Karlijn in mijn Wacht.

Karlijn werkt als sales manager voor de Eendracht, doet ook de socials en is tijdens deze reis onze host. Dat betekent dat zij allerlei praktische zaken regelt als we aan land gaan. Denk aan tourtjes en dergelijke. Ze heeft enorm veel zeilervaring en is een hele belangrijke spin in het web voor Stichting Zeilschip Eendracht, zo merk ik gedurende de reis.

Veiligheid en je veilig voelen

Voordat we kunnen vertrekken, volgt nog een veiligheidsinstructie. We krijgen uitleg over de reddingsvesten, wat te doen bij Man over Boord en bij andere calamiteiten. Clara leidt me ook rond over het schip zodat ik weet wat ik wel en niet moet doen in geval van nood. De jongeren van de Blauwe Wacht zijn al vanaf Las Palmas onderweg en hebben deze ronde niet meer nodig.

De eerste avond krijgen we een heerlijk welkomstdiner aangeboden in de Theetuin. We zullen pas de volgende ochtend uitvaren. Tijdens deze eerste, bijzonder gezellige avond maak ik onder meer kennis met Jeroen. Hij woont in Rotterdam, niet ver van de kade. Heeft zijn plunjebaal over zijn schouder geworpen, de deur van zijn huis achter zich dicht getrokken en is naar het schip aan de Lloydkade gelopen. Daar is hij opgestapt om vervolgens 5 maanden mee te zeilen en de oversteek te maken. Tweemaal, heen en terug. Eind maart stapt hij weer af en loopt naar huis, met zijn plunjebaal en een onvergetelijke reis achter de rug. De meest duurzame opstapper aan boord!

De meest duurzame opstapper aan boord

Hij wil onderweg niks vastleggen, geen foto’s, geen dagboek. Deze reis echt in het moment beleven, dat is zijn persoonlijke missie. Gedurende de 11 dagen dat we samen varen, begin ik hem steeds beter te begrijpen. En spreek ik met hem af dat ik er zal zijn in Rotterdam, op het moment dat het schip weer thuis komt. Om daar zeker van te zijn, geef ik hem een beschilderde steen van mezelf in bewaring, die ik na zijn terugkeer weer in ontvangst zal nemen.

Trossen los

De volgende ochtend: het is zover. We gaan vertrekken! Dat is iets meer werk dan met het valkje waarmee ik dit voorjaar les had. Eerst moeten de trossen los gemaakt worden van de kade. Dat zijn vuistdikke kabels die terug aan boord worden gehesen. Samen met Tessel ruim ik ze op. Tijdens het zeilen wordt iedereen geacht mee te werken, blogger of niet. Het is alle hens aan dek!

Zeker als we de zeilen gaan hijsen. Er staan drie masten op de Eendracht. Het is immers de grootste driemastschoener van Nederland. En bij al die masten moeten de zeilen gehesen worden. In korte tijd leer ik heel wat begrippen bij die ik niet allemaal meteen kan onthouden: bezaan, grootzeil, buitenkluivert, smeerreep, lier, lijnen opschieten en wat al niet meer. Het zal me dagen gaan kosten om alles uit elkaar te houden, maar we hebben gelukkig nog even de tijd. Dat heb ik wel nodig, vooral om die verschillende knopen te leren.

Hijs de zeilen!

Iedereen helpt mee en met wel 10 mensen tegelijk trekken we aan de lijnen (geen touw!) om de bezaan te hijsen. Het wordt steeds zwaarder naarmate het zeil hoger komt. De laatste centimeters komen echt uit onze tenen, maar met vereende krachten klaren wij de klus.

Zo worden een voor een alle zeilen gehesen. Voor de kenners, zelfs het gaffeltop zeil mag meedoen. En daar gaan we dan, met volle zeilen op weg naar Santiago, onze volgende bestemming vanaf Sal.

Het wachtsysteem

Als we eenmaal onderweg zijn, gaat automatisch het wachtsysteem in. Dat betekent dat je een wacht van 4 uur hebt en daarna 8 uur vrij bent. Omdat er 3 wachten zijn (Rood, Wit en Blauw), heb je dus rond de klok een bezetting. Als je geen wacht hebt, ben je vrij om te doen wat je wil.

Omdat ik alles wil meemaken, krijg ik ook in mijn vrije tijd regelmatig een klusje van Mike, de bootsman, of Inna, mevrouw de stuurman. Ook word ik regelmatig gevraagd om even een handje te helpen bij een andere wacht. Ik vind het allemaal prima, want zodra we onderweg zijn en daardoor weg van internet, merk ik dat er een bepaalde rust over me heen daalt. En tegelijkertijd krijg ik hier veel energie van. Ik leef volop in het nu!

De eerste reis naar het volgende eiland Santiago zal een paar dagen zeilen zijn, afhankelijk van de wind natuurlijk.

Wat komt er allemaal kijken bij een wacht?

Het is zover, de Blauwe Wacht is aan de beurt. Wat er allemaal komt kijken bij zo’n wacht is afhankelijk van het tijdstip op de dag en de elementen van weer en wind. Als je overdag een wacht hebt, ben je samen met de stuurman en bootsmannen verantwoordelijk voor alle zeilen en het schip. Moet er iets gestreken of gehesen worden? Dan doe je dat samen met de bootsman.

En er staat altijd iemand van de wacht aan het roer. De stuurman van de wacht (zeilschip Eendracht heeft overigens ook meerdere vrouwelijke stuurmannen, zo ook mijn reis) geeft de koers door en jij probeert het roer zo goed en zo kwaad op die koers te houden. Dat is in het begin moeilijker dan het lijkt. Je hebt de neiging te veel te compenseren waardoor je een beetje gaat zwalken. Geduldig afwachten wat het schip doet en een richtpunt op de horizon kiezen waar je op koerst. Langzaam maar zeker krijg je het in je vingers. Wanneer er ineens windvlagen komen of de wind draait, dan is het weer even flink aanpoten.

Zeunen

Je bent tijdens je wacht niet alleen bezig met de zeilen en het roer, maar er is nog veel meer. Je wordt ook geacht de andere mensen op het schip te bedienen tijdens de maaltijden, genaamd zeunen. Waar dat woord precies vandaan komt, is niet helemaal bekend. De anderen mogen vanwege de veiligheid niet rond gaan lopen tijdens de maaltijd dus help jij door hen te bedienen. En daarna de afwas van zo’n 30 mensen in een moordtempo wegwerken. Ik kan je uit eigen ervaring zeggen dat het flink zweten is.

Af en toe moet er ook worden schoongemaakt. Dagverblijf, sanitair en vloeren, ook ik ontkom daar niet aan. 

Brand- en lekrondje

Tijdens de nachtelijke wachten staat er altijd een ‘Brand- en lekrondje’ op de agenda. Samen met een Wachtmaatje doe je een controleronde over het hele schip aan de hand van een checklist. Overal kijk je of er geen beginnende brand of lekkage is en dat wordt via contact met een sensor per ruimte ook meteen vastgelegd. Op zo’n moment voel je wel de verantwoordelijkheid voor je reisgenoten, want als jij een fout maakt of slordig bent, kan dit levensgevaarlijke situaties opleveren.

Daar ben ik wel voor te porren

Een van de grappigste dingen in de nachtelijke wacht is het zogenaamde porren. Een half uur voor de start van de volgende wacht, ga je iedereen die dan wakker moet zijn voor de volgende wacht, wakker porren. En dat doet iedereen op zijn eigen manier. Ik ga met Tessel mee die dat op een heel subtiele wijze doet door heel zachtjes te kloppen, de deur open te doen en dan fluisterend contact leggen. Daar kan ik nog wat van leren.

Ik krijg op een gegeven moment onderweg een appje van mevrouw Vakantaseren die ik heb gevraagd of ze ook een keer mee wil zeilen met de Eendracht. Ze antwoordt: ‘Daar ben ik wel voor te porren’ en ik moet hardop lachen als ik het lees. Ja, daar ben ik ook wel voor te porren!

Fantosties

Een goede traditie op de Eendracht is dat er tijdens de Nachtwacht tosti’s gebakken worden. De jongeren in onze groep zijn daar altijd wel voor te porren! Als ik langs een van de patrijspoorten van de kombuis loop, zie ik Djania goed bezig. Dat moment moet ik natuurlijk even vastleggen. Om het maar eens in goed Rotterdams te zeggen: Fantosties Djania!

Tijdens een van onze nachtwachten besluiten we om de rest van de bemanning de volgende dag te verrassen met pannenkoeken. Karlijn en Ruben 18 gaan aan de slag en krijgen er steeds meer handigheid in. Vooral het flippen van de pannenkoeken leidt tot grote hilariteit. En prachtige foto’s.

Een varend boek vol verhalen

Als je geen wacht hebt, ben je vrij. Het is erg belangrijk om je rust te pakken en voldoende te slapen, want het is echt wel hard werken aan boord. Ik slaap dan meestal ook als een (mat)roos. De rest van de tijd praat ik met de andere mensen die aan boord zijn. Het levert altijd weer prachtige en unieke gesprekken op. Ik denk bij mijzelf, de Eendracht is in feite een varend boek vol verhalen. Iedereen heeft iets moois en bijzonders te vertellen. Wat zou het leuk zijn om dat eens een keer op te tekenen tijdens een reis. Meegaan als een soort artist in residence, praten, nog meer luisteren en de verhalen proberen vast te leggen. Misschien een idee voor een andere reis?

Maar soms zit ik ook gewoon lekker op een bankje, met wat muziek. Te genieten van de wind in de zeilen, de zon, de zee, de vliegende vissen, de rust in mijn hoofd. Het woord vervelen bestaat niet aan boord van de Eendracht. Stress ook niet trouwens.

Zeeziek

Veel mensen hebben me gevraagd of ik niet zeeziek ben geweest. Ik wist dat vooraf natuurlijk ook niet dus heb me goed voorbereid. Bij de drogist heb ik