Vlak bij Nijmegen, midden in de bossen bij het dorp Heilig Landstichting, ligt de Cenakelkerk. Het is een wit gepleisterd, oriëntaals aandoend gebouw dat met zijn grote koepel en twee torens boven de bomen uitsteekt. Eenmaal binnen is het alsof je door een prachtig geïllustreerde Bijbel loopt. Ben jij al eens in de Cenakelkerk bij Nijmegen geweest?
Cenakelkerk Heilig Landstichting
In een ver verleden heb ik gestudeerd in Nijmegen. Al bijna 30 jaar geleden vertrok ik voor mijn werk naar de Randstad, maar ik keer nog graag terug naar mijn oude studentenstad. Niet in de laatste plaats vanwege vrienden die er na de studie zijn blijven hangen.
Goede vrienden van mij wonen bijvoorbeeld in Heilig Landstichting, een groen dorpje in de bossen tussen Nijmegen en Groesbeek. Als we daar op bezoek zijn, maken we vaak een wandeling.
Tijdens een van die wandelingen maak ik kennis met de Cenakelkerk. Eerst denk ik nog dat het gebouw bij het vlakbij gelegen Museumpark Orientalis hoort, maar het blijkt wel degelijk om een echt kerkgebouw te gaan. Het oriëntaals aandoend gebouw zet je in eerste instantie op het verkeerde been.
Welkom in de Cenakelkerk
Aan het begin van de twintigste eeuw maken architect Jan Stuyt en kunstenaar Piet Gerrits in opdracht van priester Arnold Suys dit rooms-katholieke totaalkunstwerk. Hun inspiratie deden ze op tijdens een pelgrimstocht naar het Midden-Oosten*.
Wanneer ik naar binnen loop, word ik in eerste instantie even overweldigd door een rijkdom aan kleuren. Aan alle kanten zie ik schilderingen met figuratieve voorstellingen uit de bijbel. Ik weet niet waar ik moet beginnen met kijken. Het is net of ik door een rijk geïllustreerde uitvoering van de Bijbel loop!
Ontdek de schatten van de Cenakelkerk
Als we binnen zijn, worden we vriendelijk aangesproken door een vrijwilligster. Of we een audiotour willen doen? ‘Hij is echt de moeite waard’, voegt ze er nog glimlachend aan toe. Mijn vriendin vindt het een goed idee. Zelf kies ik ervoor om gewapend met mijn camera op mijn gemak rond te struinen.
In eerste instantie wordt mijn aandacht getrokken door de prachtig bewerkte koepel. Er is een prachtige lichtinval terwijl het buiten toch grijs weer is. ‘U moet maar eens terugkomen als de zon schijnt’, zegt de vrijwilligster. ‘U weet niet wat u dan ziet’. Ik beloof om als ik weer op bezoek ben bij die vrienden bij mooi weer nog een keer terug te komen.
Vanuit een andere hoek kijk ik weer naar de koepel. Het is net alsof ik een groot oog zie.
Ik geniet van de vele hoogtepunten in deze prachtige kerk. Het priesterkoor, het altaar en de verschillende beschilderde kapellen. Naast schilderingen zijn er op diverse plekken indrukwekkende mozaïeken te zien. De vele details zijn ook erg de moeite waard. Kijk zelf maar.
Een verrassing in de Pauluskapel
Een andere vrijwilliger, een wat oudere, vriendelijke man, ziet dat ik loop te genieten en vraagt of ik even mee wil lopen. Hij laat me in de Pauluskapel kijken naar een schildering. ‘Ziet u iets vreemds?’ Niet meteen. ‘Kijkt u eens naar die ezel?’. Inderdaad, er ligt een ezel op zijn rug, het ziet er grappig uit. ‘Vooral kinderen vinden dit altijd erg grappig’, zegt de man met een brede glimlach. ‘Waarom ligt hij eigenlijk op zijn rug?’ vraag ik aan mijn gesprekspartner. ‘Dat is voor mij ook de vraag’, antwoordt hij.
Hij laat me in dezelfde kapel ook een ander detail zien. Het is een schildering van Saulus die wordt getroffen door de bliksem en van zijn paard valt. Daarna bekeert hij zich tot het Christendom en vanaf dan heet hij Paulus. Het is een beroemde scène uit de Bijbel.
En ineens praten we over Caravaggio, de Italiaanse meester uit de zestiende eeuw. Het werk van hem over dezelfde gebeurtenis is zo mooi, daar moet ik echt een keer heen volgens deze enthousiaste vrijwilliger. Het schilderij hangt in Rome, in de Santa Maria del Popolo kerk. Ik schrijf het meteen op want na een bezoek aan een indrukwekkende tentoonstelling over het werk van Caravaggio in 2019 ben ik wel echt een fan van zijn stijl geworden.
Honderden foto’s
Tijdens mijn wandeling door de kerk, maak ik wel honderden foto’s. Het is echt een fotogenieke plek. Mijn vriendin geniet in de tussentijd van de audiotour die inderdaad heel erg de moeite waard is. Ze weet inmiddels veel meer over de achtergronden van dit bijzondere gebouw en praat me een beetje bij. Vooral het verhaal van de priester maakt indruk op haar. Hij vertelt tijdens de audiotour vol passie hoe bijzonder het is om in deze kerk een mis op te dragen terwijl het licht van buiten op het altaar schijnt.
Het voelt alsof we in het buitenland zijn. Als we op vakantie zijn in Italië bijvoorbeeld kan ik geen kerk voorbij lopen zonder naar binnen te gaan. En een kaarsje aan te steken voor dierbare overledenen. In Nederland doen we dat niet vaak. Vreemd eigenlijk. Want een kerk als de Cenakelkerk is de moeite van het bezoeken meer dan waard.
Voordat we weggaan, hebben we nog een leuk gesprek met beide vrijwilligers. Het is mooi om te zien hoe betrokken ze zijn gebleven bij het reilen en zeilen van deze kerk, zelfs nadat ze uit deze buurt verhuist zijn.
We nemen afscheid van hen en deze prachtige kerk. Na dit mooie contact kijken we met een andere blik naar de Cenakelkerk en dat maakt dat we ons heilig voornemen om zeker een keer terug te komen. Want dit is misschien wel de mooiste kerk van Nederland?
Het Grootste Museum van Nederland
De Cenakelkerk is één van de hoogtepunten van het Grootste Museum van Nederland. Andere locaties zijn bijvoorbeeld de Sint-Bavo Kathedraal van Haarlem, de Basiliek van Onze Lieve Vrouwe Sterre der Zee in Maastricht en de Basiliek van de Heiligen Agatha en Barbara in Oudenbosch. Bij die laatste kerk is het trouwens net alsof je bij de Sint-Pieter in Rome bent. Met een beetje vakantaseren kom je overal! Meer info vind je op de site van het Grootste Museum van Nederland.
Praktische info
Vanwege de aangescherpte Coronamaatregelen zijn alle locaties tijdelijk gesloten t/m 2 maart 2021. Kijk voor een bezoek na deze datum op de website voor actuele openingstijden.
De toegang tot de Cenakelkerk is gratis. De audiotour kost € 3,- maar is voor houders van de BankGiro Loterij VIP kaart gratis.
Het adres is Pastoor Rabouplein 1 in Heilig Landstichting. Er is voldoende parkeergelegenheid.
Foto-verantwoording
De meeste foto’s in dit artikel heb ik zelf gemaakt. Een paar foto’s zijn afkomstig van de beeldbank van het Grootste Museum van Nederland. Die foto’s zijn gemaakt door Arjan Bronkhorst (foto 1, foto 2) en de laatste fotobewerking is ook afkomstig van de beeldbank van het Grootse Museum van Nederland. De foto van buitenkant van de Cenakelkerk heb ik met toestemming van Pastoor Rikhof van de Cenakelkerk van de parochie Heilige Drie-eenheid gebruikt.
* Een deel van de inhoudelijke informatie in dit artikel is gebaseerd op de tekst uit de folder van de Cenakelkerk.