Leipzig is bij Nederlanders dit jaar vooral bekend geworden dankzij het EK-voetbal. Nederland speelde hier zijn eerste groepswedstrijd tegen Polen en de oranje massa die hier van links naar rechts door de straten danste, heeft er een diepe en positieve indruk achtergelaten bij de lokale bewoners.
Maar Leipzig is natuurlijk veel meer dan dat. In 24 uur ontdek ik een levendige, interessante stad, waar historie en hedendaagse geschiedenis op een bijzondere wijze verweven zijn. Een stad van eeuwenoude handel, maar ook met littekens uit de DDR-tijd en positieve symbolen van de Peaceful Revolution. Leipzig intrigeert me. Ga je mee op pad in de voetsporen van Bach, Beethoven en Goethe?
Bijzondere street art in Leipzig
Als je station Leipzig, een van de grootste kopstations ter wereld, verlaat, kan het je niet ontgaan. Een enorme mural op de wand van een groot hotel. Het is niet zomaar street art, maar het werk vertelt het verhaal van de Peaceful Revolution die in Leipzig in 1989 vooraf ging aan de uiteindelijke val van de Muur. Michael Fischer maakte dit werk in 2009, maar er is helaas een grote kans dat het over een tijd niet meer te zien zal zijn door de bouw van een groot hotel. Echt zonde, want deze mural vind ik een bijzonder visitekaartje voor deze stad.
Bij ons hotel, dat verrassenderwijs Seaside Park hotel heet (de zee is vele honderden kilometers verderop), worden we aan het begin van de dag opgehaald door onze gids Christine. Zij zal een stadswandeling begeleiden langs de markante plekken van de Peaceful Revolution, maar uiteraard ook aandacht besteden aan vroegere beroemde bewoners van Leipzig, zoals Bach, Beethoven en Goethe.
Leipzig is een stad van handel en muziek
We staan stil op het punt waar vroeger de Via Regia en de Via Imperii elkaar hebben gekruist. Christine legt verder uit. Omdat Leipzig lang geleden op de kruising van deze belangrijke handelsroutes ligt, wordt het een echte stad van handel. In de middeleeuwen komt er ook een wal om de stad heen. Die wal is in de loop van de eeuwen afgebroken en op de plek waar de wal ligt, is een park ontstaan. Ook voor ons hotel zien we daar het resultaat van.
Leipzig is tevens een stad van muziek. Bekende componisten als Beethoven en Bach brengen hier een belangrijk deel van hun leven door. Maar ook Wagner, Liszt en andere legendarische hoofdpersonen uit de muziekgeschiedenis spelen hier hun deuntje mee. Tijdens onze wandeling komen we regelmatig informatieborden tegen van het zogenaamde Notenspur, een thematische wandeltocht langs belangrijke historische en muzikale plekken. Soms kun je er zelfs fragmenten horen bij speciale installaties.
Beethoven
We passeren een oerlelijk gebouw, met ornamenten, duidelijk nog uit de DDR-tijd. Hier zat destijds de Stasi gevestigd, de beruchte voormalige Oost-Duitse veiligheidsdienst. Ik kan me voorstellen dat oudere bewoners nog steeds de rillingen krijgen als ze deze blokkendoos passeren.
Iets verderop stoppen we bij een modern gebouw, het Museum voor Beeldende Kunst (MDBK). Een van de topstukken kun je bewonderen voordat je bij de kassa bent. Het is een unieke sculptuur van Beethoven, gemaakt door Max Klinger. Een van mijn groepsgenoten vindt mij wel een beetje lijken op Beethoven. Of dat ik als compliment moet beschouwen, weet ik nu nog steeds niet. Wat vind jij?
Ook in de enorme hal bij de kassa hangt een bijzonder kunstwerk. Het is een mozaïek van superkleine tegeltjes die gezamenlijk een enorm fotografisch beeld schetsen van allerlei mensen die een belangrijke rol hebben gespeeld bij de totstandkoming van dit museum. Voordat ik het museum weer verlaat, gluur ik nog even snel binnen bij het café, ook al zo’n bijzonder vormgegeven ruimte.
De authentieke arcades en pittoreske passages van Leipzig
Wat ik zelf het meest fascinerend vind in Leipzig, zijn de vele authentieke arcades en pittoreske passages die je overal in het centrum kunt vinden. Dit zijn de plekken waar vroeger de handel gedreven werd. En ook nu nog tref je er veel winkels aan. Het zijn stuk voor stuk unieke pareltjes met een eigen vormgeving en architectuur. Natuurlijk heb ik wel eens een passage gezien, maar zoals ze hier verweven zijn met de stad, is voor mij nieuw. Mustermesse noemen ze dat.
Een van de mooiste passages is de Mädlerpassage. Deze is gebouwd in de stijl van de Galleria Vittoria Emmanuele II in Milaan. Onder deze passage bevindt zich een beroemde plek: de Auerbachs Keller die al stamt uit de middeleeuwen. Heinrich Stromer von Auerbach startte hier in 1525 deze kelder om studenten wijn te kunnen serveren.
Een van de latere studenten die hier zijn stamkroeg vindt in de wijnkelder is niemand minder dan Goethe, bekend door zijn beroemdste werk Faust. In de oorspronkelijke kelder die al bijna 500 jaar oud is, kun je een tweetal schilderijen zien die Goethe waarschijnlijk hebben geïnspireerd voor zijn meesterwerk. Er is ook een scene in ‘Faust’ waarin de Auerbachs Keller figureert.
Bij de trap naar beneden staat een beeld om dit te markeren. Een legende zegt dat als je de voet van de sculptuur van Faust aait, je hier terug zult keren. Dat laat ik me geen twee keer zeggen. In Rome heeft het me immers ook geholpen om een muntje over mijn linkerschouder te gooien in de Trevifontein. Al duurde het wel ruim 25 jaar voordat ik er weer terug kwam vorig jaar. Maar je ziet dus wel dat het echt werkt.
Begraafplaats van Bach in de Thomaskerk
Er zijn hier zoveel plekken met een verhaal dat het ondoenlijk is om dat allemaal te gaan bezoeken en beschrijven, maar voor de twee hoofdkerken van Leipzig maak ik graag een uitzondering. De eerste is de Thomaskerk (Thomaskirche).
Dit is de kerk waar the one and only Johann Sebastian Bach werkzaam is geweest als cantor en dirigent van het speciale jongenskerkkoor. In 1950 werden zijn stoffelijke resten hier naartoe gebracht vanuit een andere verwoeste kerk en sindsdien is dit zijn laatste rustplaats.
Als ik de Thomaskerk betreed, gebeurt er iets bijzonders. Iemand bespeelt het enorme kerkorgel en dat komt wel even binnen. Is het iets van Bach? Dat lijkt het wel op. Het is best wel bijzonder om in deze kerk waar Bach eeuwen geleden, meer dan 25 jaar heeft gewerkt als cantor, zijn muziek te horen. Het is goed dat ik de voet van Faust heb geaaid, want ik zou hier graag nog eens terugkomen tijdens de Bachorgelweken in de maand juni.
Peaceful revolution bij de Nicolaikerk
Bij de Nicolaikerk (Nicolaikirche) een stuk verderop hebben zich ook belangrijke gebeurtenissen voorgedaan in een meer recent verleden. Dit is in 1989 het epicentrum van de Peaceful Revolution. Via vreedzame (gebeds)bijeenkomsten ontstaat hier vandaan een enorme beweging voor een vreedzame omwenteling in de voormalige DDR. Na de val van de muur is dit een belangrijke plek gebleven en ieder jaar op 9 oktober viert men dit met een speciaal lichtfestival. Ook een mooie aanleiding om nog terug te keren, bedenk ik.
Na al deze indrukken, jaartallen en andere informatie zit mijn hoofd inmiddels wel een beetje vol. Nu ben ik toe aan een kop koffie en iets te eten. Dat treft, want de gids levert ons af bij de Panoramatoren waar we op de 30e verdiepging gaan lunchen.
Ik bedank Christine voor de interessante rondleiding. Ze weet veel, maar ik merk bij mezelf dat er na een paar uur echt een informatieverzadiging begint op te treden en ik ben volgens mij niet de enige in de groep die dat zo ervaart.
Leizpig van bovenaf
Voordat we onze honger kunnen stillen, klimmen we nog 1 verdieping hoger. Dit is het uitzichtplatform met een fantastisch uitzicht op Leipzig. Het kost weliswaar 5 euro, maar dan heb je ook wat. In de verte zie ik het stadion liggen waar Nederland Polen heeft verslagen. Onder me zie ik de EK Fanzone waar de oranjemassa Leipzig naar links en rechts heeft laten dansen. En natuurlijk zie ik het enorme station, ons hotel en de route die we deze ochtend hebben afgelegd. En ik realiseer me dat dit slechts een heel klein stukje is geweest van deze uitgestrekte stad. Het is niet alles schoonheid wat de klok slaat, vanuit dit uitzichtpunt besef je ook dat dit een DDR-stad is geweest, met veel wijken met lelijke, betonnen woonblokken.
We dalen de trap af en genieten van een heerlijke lunch with a view.
Het Venetië van Duitsland?
Na de lunch staat er nog een laatste activiteit op ons programma in deze stad: een boottocht door de kanalen en het rivierlandschap van Leipzig. Vanaf het Centraal Station pakken we een tram richting het voetbalstadion. Na een paar haltes zijn we gearriveerd en lopen we naar de stadshaven. Omdat het licht begint te regenen, wachten we eventjes, en als het weer droog (genoeg) lijkt, gaan we, gewapend met poncho’s, toch aan boord.
Het is een aangenaam tripje waarbij we Leipzig weer van een andere kant te zien krijgen. Leipzig wordt in de toeristenfolders aangeprezen vanwege de vele bruggen, 457, zelfs meer dan Venetië. Toch is het wel wat overdreven om verdere vergelijkingen met de Italiaanse Dogestad te trekken.
Niettemin vind ik het niet onprettig om rustig dobberend deze stad aan me voorbij te laten trekken. Oude fabrieken en pakhuizen worden omgetoverd in luxe appartementen en kantoren. Volgens de kapitein hebben we zelfs een kans om onderweg ijsvogels te spotten. Ook dat zal ik voor een volgende keer moeten bewaren, want de ijsvogel laat zich niet zien en na ruim een uur varen, zijn we weer terug bij het beginpunt.
Leipzig intrigeert en smaakt naar meer
Natuurlijk, een dag is veel te kort om al een eindoordeel te vellen over deze stad. Toch heb ik gemerkt dat Leipzig me intrigeert, het is een interessante stad waar oud en nieuw op een bijzondere manier met elkaar verweven zijn. Het is een plek waar beroemde kunstenaars samen zijn gekomen en een plek waar de omwenteling op een vreedzame manier vorm heeft gekregen. Leipzig smaakt zeker naar meer en daarom ben ik blij dat ik Faust zijn voet toch even die aai heb gegeven.
Praktische informatie
Leipzig is goed bereikbaar met de trein. Zelf ben ik met de ICE op en neer getreind vanuit Dresden. Via NS International kun je vooraf je tickets reserveren. Dresden is rechtstreeks bereikbaar vanuit Nederland via de European Sleeper, een slaaptrein die helemaal doorgaat naar Praag.
Tijdens mijn verblijf in deze stad heb ik overnacht in het Seaside Park hotel, een prettig en ideaal gelegen stadshotel pal aan het park tegenover het station.
Meer informatie over de stad en de bezienswaardigheden kun je vinden op de website van Leipzig Tourism en Marketing. Bijzondere plekken om te eten zijn de Panoramatoren (vanwege het goede eten en het grandioze uitzicht) en de historische Auerbachs Keller onder de Mädlerpassage. Volgend jaar bestaat deze plek 500 jaar. Zelfs Goethe genoot hier van een goed glas wijn. Daardoor is het weliswaar ook een plek waar veel toeristen komen, maar het eten en de service zijn hier prima.
Samenwerking
Ik was in Leipzig op uitnodiging van Leipzig Tourism en Marketing. In dit artikel staan affiliate links. De eindredactie was in handen van Astrid van Unen van U-producties.
