Als er een plek is die ik tijdens onze rondreis door Sardinië zeker niet wil missen, dan zijn het de kleurrijke muurschilderingen (de zogenaamde ‘murales‘) van Orgosolo. Deze vorm van street art is niet alleen decoratief, maar vooral bedoeld als een protest tegen iedere vorm van onrecht.
Orgosolo is een bergdorp in het binnenland van Sardinië. Op het eerste gezicht een dorp net als andere dorpen. Maar schijnt bedriegt. Al snel nadat we het stadje binnenrijden, zie ik de eerste muurschildering.
Het was hier dat in 1975 de Toscaanse tekenleraar en kunstenaar Francesco Del Casino het initiatief nam voor de murales. Samen met zijn leerlingen begon hij net als in Latijns-Amerika om revolutionaire schilderingen op de muren van huizen te schilderen. Daarna kwamen ook andere (buitenlandse) kunstenaars om er eigen, meestal politieke getinte, werken te scheppen.
Er komen allerlei thema’s aan bod. Lokale thema’s zoals de onderdrukking van de Sarden, kolonialisme, inperking van weiderechten voor herders, waterschaarste en de militaire aanwezigheid op het eiland. Maar ook internationale thema’s zoals de dictatuur van Pinochet, de oorlog in Vietnam en de apartheid in Zuid-Afrika. Zelfs de neerstortende vliegtuigen in de Twin Towers van New York en het neerhalen van het beeld van Saddam Hoessein passeren de revue. Het resultaat is een intrigerende en bonte mix van stijlen en verhalen. Van Picasso-achtig tot cartoonesk.
Een wandeling langs de kleurrijke muurschilderingen van Orgosolo
Er zijn hier zoveel murales te zien, waar moet je in godsnaam beginnen? Nadat we hebben ingecheckt bij onze B&B aan het begin van het dorp, ga ik in de miezerregen aan de wandel. Gelukkig heb ik een reisgids bij me met uitleg over de achtergrond van de belangrijkste muurschilderingen. Ik begin bij de Piazza Caduti met diverse interessante murales. Zoals bijvoorbeeld de afbeelding van de herder van initiatiefnemer Del Casino zelf. Met een mooie begeleidende tekst van Bertolt Brecht: ‘Ongelukkig het land dat helden nodig heeft’. Dit staat er weliswaar in het Italiaans, maar gelukkig staat er een vertaling in mijn gids.
En zo wandel ik voort van het ene naar het andere werk. Als het harder gaat regenen, besluit ik om te keren. Omdat we hier overnachten, kan ik morgenochtend de wandeling verder oppakken.
Op ontdekkingsreis door de tijd en politieke thema’s
De volgende dag ga ik samen met mevrouw Vakantaseren op ontdekkingsreis langs de meer dan 150 murales, verspreid over allerlei straten in Orgosolo. Dit is echt een reis door de tijd vanaf de jaren 70 en langs allerlei binnenlandse en internationale politieke thema’s die vanaf die tijd hebben gespeeld. Het is echt heel wat anders dan de street art in Leiden waar ik eerder een verhaal over heb gemaakt. Nagenoeg alle begeleidende teksten op de muren zijn in het Italiaans, maar meestal lukt het me wel om redelijk te begrijpen wat er staat. En anders kun je altijd nog naar google translate uitwijken.
Het is wel erg fijn dat ik een goede reisgids mee heb genomen waarin de belangrijkste werken worden beschreven en toegelicht. Je zult inmiddels wel nieuwsgierig zijn naar de murales. Wandel je mee? Aan de hand van flink wat foto’s neem ik je mee op ontdekkingsreis langs de kleurrijke muurschilderingen van Orgosolo. Vergeet trouwens niet je woordenboek Italiaans-Nederlands mee te nemen.
Even denk ik dat hier echt een oude vrouw zit, als ik op weg ben naar het restaurant.
Het lijkt wel een soort grisaille.
Bij deze moet ik wel even slikken.
Dit vind ik wel een erg indrukwekkende weergave van de kruisiging van Jezus.
Praktische informatie over Orgosolo
Wij bezoeken Orgosolo tijdens een rondreis van twee weken door Sardinië. Het dorpje ligt in de bergen in het oosten van het land. Het is zeker de moeite waard om goed te tijd te nemen voor de murales. Daarom hebben wij er voor gekozen om hier te overnachten tijdens onze roadtrip.
Deze B&B S’Orgosa is ons zeer goed bevallen, niet in de laatste plaats door de ontzettend gastvrije eigenaresse. Met handen en voeten konden we met elkaar communiceren (ik ga nu toch echt eens een keer Italiaans leren) en zeker tijdens het ontbijt bij de gastvrouw voelen we ons hier echt thuis.
We hebben hier een driepersoonskamer met eigen badkamer. Er is ook een keuken waar je eventueel een eigen maaltijd kunt maken en we kunnen onze huurauto hier parkeren. B&B S’ Orgosa boek je gewoon via Booking.com.
Ik heb tijdens mijn bezoek aan Orgosolo (en ook de rest van Sardinië) veel voordeel gehad aan deze reisgids van de ANWB. Hierin staat een wandelroute door Orgosola beschreven en worden de belangrijkste murales toegelicht. Op advies van onze gastvrouw hebben we gegeten bij restaurant Su Guruttu met veel lokale gerechten.
Je kunt er voor kiezen op de Piazza da Caduti een audioguide aan te schaffen met uitleg over de murales of je boekt vooraf een rondleiding met gids (inclusief lokale lunch). Dit laatste is zeker geen slecht idee omdat veel muurschilderingen toch wel enige uitleg kunnen gebruiken.
Samenwerking
In dit artikel staan affiliate links. Alle foto’s in dit artikel heb ik zelf gemaakt en mogen zonder mijn uitdrukkelijke toestemming niet door derden worden gebruikt.
Mario van de Luijtgaarden
