Middelburg is een stad met een fascinerende historie, een rijk aanbod van kunst en cultuur en een ruime keus aan lekker eten en drinken. Hoe ik dat allemaal weet? Ik heb het zelf ontdekt tijdens een driedaagse stedentrip naar Middelburg.
1. Historie: Stadswandeling langs de hoogtepunten van Middelburg
De ideale manier om tijdens een stedentrip kennis te maken met Middelburg en haar fascinerende geschiedenis is een stadswandeling met een gids van Viatours. Vanuit de verte zien we Jan met zijn opvallende rode jas staan op de Markt voor het Stadhuis. Hij zal ons zijn stad laten zien. ‘Hoeveel tijd hebben we?’ vraagt hij. Wij hebben geen haast, Jan ook niet. Gelukkig maar, want hij heeft veel te vertellen en doet dat met veel kennis, passie en humor.
We beginnen bij het oude stadhuis. Jan beschikt zowaar over een sleutel en laat ons snel naar binnen voordat allerlei andere mensen achter ons aan komen. Eenmaal binnen steekt Jan van wal. Het centrum van Middelburg heeft het in de Tweede Wereldoorlog zwaar te verduren gehad. Ook het stadhuis is door bombardementen en beschietingen enorm beschadigd. Overigens zijn het niet persé alleen de Duitsers geweest die deze schade veroorzaakt hebben. De beschietingen kwamen van twee kanten en Middelburg lag er tussenin. In Afrika is een gezegde: als de olifant en de neushoorn vechten, is het gras de klos. Zoiets dus.
Een groot deel van het stadhuis is na de oorlog gerestaureerd en dat is gebeurd met respect voor het oorspronkelijke ontwerp. Dat geldt ook voor de inrichting. Heden ten dage wordt het stadhuis niet meer gebruikt door het college van B&W en de gemeenteraad, het heeft vooral een ceremoniële functie, bijvoorbeeld voor trouwerijen. Ook het University College Roosevelt huist hier tegenwoordig.
Historiserend herbouwd
Terug op de Markt vertelt Jan ons over de herbouw van Middelburg na de verwoestende beschietingen. Hij laat ons foto’s zien van de enorme ravage. Ook alle oude panden rondom de Markt zijn herbouwd. Historiserend herbouwd, noemt hij dat. Een rake benaming. Daarmee werd al aangevangen in 1942, getuige de jaartallen op sommige panden. De hoofdarchitect die hiervoor werd ingeschakeld, had bedacht dat het een goed idee zou zijn dat ieder pand door een andere architect werd ontworpen, zodat twee naast elkaar gelegen panden niet op elkaar zouden lijken. En daar is hij zonder meer in geslaagd.
Middelburg is sowieso een stad met een zeer rijk verleden. Letterlijk en figuurlijk. De stad krijgt al in 1217 stadsrechten en is daarmee ouder dan bijvoorbeeld Amsterdam. Het is een stad die al vanaf de middeleeuwen een belangrijke rol speelt in de zeevaart en de handel, evenals in de VOC-tijd. Hier wordt de Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC) opgericht die het zelfs een eeuw langer volhoudt dan de VOC. En dat is door de hele stad terug te zien. Er zijn maar liefst 1144 rijksmonumenten en dat waren er zelfs 600 meer geweest als de stad niet zoveel te lijden had gehad tijdens WO2.
Kuiperspoort en de ‘Nieuwe Haven’
Tijdens de wandeling vertelt Jan vele mooie verhalen en leuke anekdotes. Ook over zijn eigen carrière als loods. Dat ga ik hier niet herhalen, want dan maai ik het gras voor zijn voeten weg als jij naar Middelburg gaat. En als jij gaat, raad ik je aan zeker zo’n historische wandeltocht te doen met Jan of een van de andere gidsen. Bijzondere of leuke plekken waar we langs lopen zijn de smalste steeg van Middelburg, de Kuiperpoort, waar vroeger de vatenmakers woonden en werkten.
Het slavernijmonument, het herbouwde Sint Jorisgilde-pand en de abdij waarin nu onder andere het Zeeuws Museum huist. Ook bij het huis van Jacob Roggeveen staan we even stil. Dit is de ‘ontdekker’ van de Paaseilanden. We hebben een dag eerder in een park zo’n Paaseilandbeeld zien staan.
Voor mij niet helemaal verrassend, want ik heb een paar jaar geleden een spannend boek van de Leidse schrijver Jeroen Windmeijer gelezen, dat zich voor een belangrijk deel in deze stad afspeelt en dat te maken heeft met dit beeld, Jacob Roggeveen en de Paaseilanden. Een echte aanrader. Hieronder vind je een linkje.
Bij de Nieuwe Haven, een haven die al in 1542 is gebouwd, kun je dat handelsverleden nog goed terugzien. Vooral bij de vier historische ‘packhuizen’ die de VOC hier heeft laten bouwen. Hier krijg je zeker nog het gevoel van hoe het er uit heeft gezien in die dagen. Aan de achterkant lag de werf waar honderden schepen werden gebouwd die de verre tochten gingen maken. Kon ik af en toe nog maar even terug in de tijd. Her en der staan borden met qr-codes die, als je die scant, laten zien hoe het er toen uit heeft gezien. Het is weliswaar geen teletijdmachine, maar je krijgt toch een idee.
Praktische informatie stedentrip Middelburg
Een stadswandeling, zoals wij met gids Jan hebben gemaakt, kun je reserveren bij Viatours.
2. Historie: Middelburg bekeken door een wijnglas
Een andere manier om tijdens je stedentrip kennis te maken met de rijke geschiedenis van Middelburg, horen we van Gerard. Hij neemt ons namelijk mee op een wijnwandeltocht door de stad. ‘Middelburg bekeken door een wijnglas’ noemt hij dat zelf. Gerard heeft een wandeling ontwikkeld langs allerlei locaties die te maken hebben met het handelsverleden van Middelburg op het gebied van wijn. Al vanaf de twaalfde eeuw ontstaan hier de eerste nederzettingen en komt er een handel op gang. De schepen die via Arnemuiden (de Arne is de rivier die ook in Middelburg komt) arriveren, handelen vooral in wijn en zout.
En dat is goed terug te zien in de stad. Het bijzondere in Middelburg is dat heel veel historische panden een naam hebben, die iets zegt over de eigenaar, het beroep of de herkomst. Van de 800 huizen met dat soort namen, zijn er zo’n 70 tot 80 verbonden met wijn. En al die namen staan in mooi geschreven letters boven de deur.
In de Middeleeuwen ging op een goed moment driekwart van de wijnhandel in de Lage Landen via Middelburg. Dat was zeker een interessante inkomstenbron omdat de stad hier accijnzen over kon heffen. De Oostkerk, om maar eens voorbeeld te noemen, is gebouwd dankzij de belastingen op wijn. Wel ironisch als je er een beetje langer over nadenkt.
Een vat vol verhalen
Onze gids is een vat vol verhalen. Deze wijnwandeling is echt een leuke manier om een stad als Middelburg op een originele manier te ontdekken. Voor ons is het echt verrassend om te horen hoe zo’n Zeeuwse stad als Middelburg al vanaf zo lang terug in het verleden een cruciale rol in de wijnhandel wist in te nemen, een rol die ze eeuwenlang heeft volgehouden.
Ook met Gerard verkennen we de beroemde Kuiperspoort en lopen we langs de Dam, waar enorme panden staan die de rijke glorie van deze stad weerspiegelen. Een van die panden wordt ook wel het Paleis aan de Dam genoemd, en laat dat nu net de eindbestemming van onze wijnwandeling zijn.
´Het Vliegendt Hert´
Dit Paleis aan de Dam (Dam 61) is een groot woonhuis met een dubbele naam. La Rochelle en Het Vliegendt Hert. De panden dateren al uit 1575 en worden in 1845 samengevoegd tot een pand met deze dubbele naam. Gerard legt uit waar die namen vandaan komen. La Rochelle, was lange tijd een belangrijke wijnhandelspartner voor Middelburg.
Het Vliegendt Hert (jazeker, met dt) is vernoemd naar een VOC-schip dat net was vertrokken naar de Oost en voor de Zeeuwse kust is vergaan in 1735. Met aan boord een kostbare lading. Gouden dukaten, zilveren realen, maar ook wijn. In 1981 is het wrak van het schip ontdekt en de lading is grotendeels geborgen. In 2013 zijn 6 flessen wijn van deze lading uit 1735 verkocht voor een bedrag van bijna €10.000 euro. Eentje daarvan staat in wijnwinkel en restaurant ‘Het Vliegendt Hert’.
De eigenaar geeft ons een korte rondleiding en laat ons de keldergewelven zien die nog in nagenoeg originele staat zijn. Via een luik aan de straatkant werden de tonnen wijn hier destijds naar binnen gebracht. Vanaf 2017 zit hier weer een wijnwinkel en restaurant.
‘Wat heeft u betaald voor die ene fles wijn uit dat schip?’ vraag ik de eigenaar. ‘Twee keer de helft’ zegt hij met een glimlach. Ik probeer het nog een paar keer, maar tevergeefs. Een goede onderzoeksjournalist zal ik nooit worden. Tenzij jij het weet en me even een berichtje stuurt? De goede inzender beloon ik met een mooie fles wijn. (Ik wil wel bewijs en het juiste antwoord kan naar vakantaseren@gmail.com).
We eindigen deze interessante wijnwandeling met een wijnproeverij, maar daar zal ik later in dit artikel meer over vertellen.
Praktische informatie stedentrip Middelburg
Een wijnwandeling, zoals wij met gids Gerard hebben gemaakt, kun je reserveren bij Viatours.
3. Kunst en cultuur: de Vleeshal
Middelburg is niet alleen rijk aan mooie historische verhalen en gebouwen, maar heeft inmiddels ook een goede traditie opgebouwd op het terrein van kunst en cultuur. Iets waar we tot mijn grote genoegen uitgebreid kennis mee maken tijdens onze stedentrip.
Bijvoorbeeld in de Vleeshal. Dit is, de naam doet het al vermoeden, de voormalige vleeshal van de stad die aan het stadhuis is gevestigd. Nu zetelt hier een Museum voor Hedendaagse Kunst. Op het moment van onze komst is er een tijdelijke expositie van de Engelse kunstenares Hannah Black die een bijzondere opstelling heeft gemaakt. Daarin combineert ze eerder werk van Zeeuwse kunstenaars (van de BKR-regeling, weet u nog wel boomers?) met de foto’s van de gebombardeerde binnenstad van Middelburg. Ook zijn er af en toe vergrootglazen waardoor je een planeet ziet. Op een paar plekken staat een video-installatie. We zijn blij dat een van de medewerkers ons wat uitleg geeft zodat we een en ander beter kunnen plaatsen. In Middelburg woont bijvoorbeeld de uitvinder van de telescoop, vandaar die vergrootglazen.
Hij vertelt ook over de Vleeshal zelf en laat ons zien hoe deze plek getroffen is geweest door de beschietingen in WO2. Slechts een aantal oude gewelven zijn nog origineel, de rest is gerestaureerd.
Praktische informatie stedentrip Middelburg
Alle informatie over openingstijden, prijzen en lopende tentoonstelling vind je op de website van de Vleeshal. Je museumkaart is hier geldig.
4. Kunst en cultuur: Zeeuws Museum
We zijn er al een keer langs gelopen, maar op zaterdagmiddag gaan we het Zeeuws Museum in de middeleeuwse abdij nu zelf maar eens bezoeken. Het museum heeft een paar tijdelijke tentoonstellingen waarbij onze belangstelling vooral uitgaat naar die over het slavernijverleden en de andere over Zeeland.
Mevrouw Vakantaseren raakt bij de interessante slavernijtentoonstelling aan de praat met een oudere vrouw, terwijl ik door ga naar ‘Ontdek Zeeland’. Dit is echt een expositie voor mij. Met mooie schilderijen, historische vondsten en andere typische, Zeeuwse zaken.
Zeeuwse zeeslagen
Vooral de enorme wandtapijten waarop Zeeuwse zeeslagen (wat een heerlijke alliteratie) te zien zijn, vind ik fascinerend. Allemaal met de hand geweven. En het merendeel, zo leer ik tijdens dit weekend, in de ‘Engelse Kerk’ die we ook zullen bezoeken. Dit zijn ook echt Meesterwerken moet ik zeggen. Daarom ga ik mevrouw Vakantaseren even halen zodat ze dit niet hoeft te missen. Met enige moeite weet ik haar uit haar gesprek weg te lokken. Ze is net zo onder de indruk van dit staaltje vakmanschap als ik.
Praktische informatie
Alle informatie over openingstijden, tarieven en lopende tentoonstelling vind je op de website van het Zeeuws Museum. Je museumkaart is hier geldig.
5. Kunst en cultuur: Simpelhuis en Engelse Kerk
Ik zei het al, Middelburg heeft bijna 1200 rijksmonumenten. Eentje daarvan is de Engelse Kerk en het naastgelegen ‘Simpelhuis’. We worden hartelijk ontvangen door André, een culturele duizendpoot. Op zijn visitekaartje prijken een oneindig aantal vaardigheden en activiteiten. Van schilderles tot private dining.
André woont hier sinds anderhalf jaar en is druk bezig met het opknappen van dit historische pand met binnentuin. Het gebouw heeft een interessante historie. Als in 1348 de eerste builenpest zich vanuit Pisa verspreidt over de rest van Europa, belooft de Paus aflaten voor pestslachtoffersopruimers. Dit leidt in de 15e eeuw tot de orde van de Cellenbroeders, die ook in Middelburg starten met een kapel en klooster. Zij zijn vooral bezig met het begraven van pestslachtoffers. Als de Oranjes de boel overnemen in de stad jagen ze alle katholieken weg, behalve deze orde. Later zal deze orde er een ‘Simpelhuis’ vestigen. Een soort ggz avant la lettre. Precies twee eeuwen lang, van 1611 tot 1811. Als de Fransen komen, nemen die het gebouw tijdelijk over voor hun eigen verblijf en als zij weg zijn, wordt er hier een soepkeuken gevestigd voor de hongerigen van de stad.
Omdat Middelburg ook een stapelplaats is voor Engelse wol, zijn hier vaak Engelsen die een kerk zoeken om hun geloof te kunnen uitoefenen. Ze mogen de kerk gebruiken en vandaar de bijnaam ‘De Engelse Kerk’.
Centrum voor kunst en cultuur
Nu is de Engelse Kerk een centrum voor kunst en cultuur waar regelmatig exposities, lezingen, optredens en andere culture activiteiten plaatsvinden. Op het moment dat wij de kapel bezoeken, is er bijvoorbeeld een fototentoonstelling te zien van een Antwerpse kunstenares. André is erg creatief en organiseert hier van alles. Ik praat met hem over mijn zoektocht naar het verdwenen paneel van het Lam Gods in Gent en spontaan ontstaat het plan dat ik een keer terugkom om daar een presentatie over te geven. Een uur is eigenlijk te kort voor dit bezoek. Een goede reden om nog eens terug te komen.
Praktische informatie stedentrip Middelburg
Alle informatie over openingstijden en diverse activiteiten vind je op de website van de Engelse Kerk.
6. Kunst en cultuur: kunst- en cultuurroute Middelburg
We hebben dit weekend mazzel, want het is het derde en laatste weekend van de zogenaamde kunstcarrousel. Dat is een expositie met werk van 30 beeldende kunstenaars in de voormalige Abdij van Middelburg. Het leuke is dat voor deze speciale gelegenheid de crypte ook te bezichtigen is. Wat een prachtige plek voor zo’n tentoonstelling!
Eerste zondag van de maand: kunst- en cultuurroute Middelburg
Kunst en cultuur spelen een belangrijke rol in Middelburg. Daarom is er iedere eerste zondag van de maand een kunst- en cultuurroute in de stad. 29 ateliers, galeries en musea open die middag van 13.00 tot 17.00 hun deuren. De Engelse Kerk is dan bijvoorbeeld ook geopend. Plan je stedentrip naar Middelburg op zo’n zondag en je hebt extra waar voor je geld.
Praktische informatie stedentrip Middelburg
Alle informatie is terug te vinden op de speciale website van de Kunst- en Cultuurroute Middelburg.
7. Lekker eten en drinken: tapas eten bij El Corazon
Van al die historie en cultuur (en de vele stappen die je zet om dat te kunnen zien) krijg je natuurlijk trek. Middelburg heeft een ruime keus aan leuke restaurants, barretjes en cafés, zo hebben we proefondervindelijk ontdekt.
De eerste avond van onze stedentrip eten we bij El Corazon. Corazon is Spaans voor hart en je kunt goed merken dat de eigenares haar hart in deze zaak heeft zitten. Omdat er veel keus aan tapas is, vraag ik aan haar om voor ons te kiezen. Dat pakt goed uit. Garnalen in knoflook, gehaktballetjes in tomatensaus, patatas bravas en nog veel meer. En alles smaakt uitstekend.
Met een lekker biertje erbij is het echt genieten hier. El Corazon is een populair restaurant. Het is maar goed dat we gereserveerd hebben, want na onze komst moeten mensen die dat niet gedaan hebben helaas omkeer maken.
8. Lekker eten en drinken: heerlijk ontbijt en verkwikkende sapjes bij de Juice Bar Middelburg
Het ontbijt gebruiken we tijdens onze stedentrip bij de Juice Bar die grenst aan ons Copper hotel. De eigenaar maakt er echt werk van. We krijgen eerst een verse fruitsalade met chia en kokosdressing. Superlekker! En daarna serveert hij ons een gebakken eitje met toast. Dit gaat gepaard met een heerlijk, vers gemaakt baobabsap. Ik overdrijf niet, als ik zeg dat dit een van de lekkerste ontbijtjes is uit mijn bloggersloopbaan.
Op de tweede dag hoort de eigenaar van de Juice Bar me flink hoesten en geeft hij me een klein glaasje met sap. Een keer naar binnen slaan, als een shotje, zegt hij. Het is een gemberboost en ik moet toegeven, ik heb de hele dag geen last meer gehad van mijn keel of hoesten. Met dank aan de Juice dokter!
9. Lekker eten en drinken: lunch bij Brasserie de Drvkkery
De Drvkkery op de Markt is een plek waar we tijdens onze stedentrip regelmatig terugkomen. Hier zit het toeristisch Informatiepunt en het is ook een vertrekpunt voor stadswandelingen. Er zit tevens een mooie boekhandel. En natuurlijk de Brasserie de Drvkkerij . Daar kun je lunchen en op de donderdagse koopavond dineren.
Wij lunchen hier op een zaterdagmiddag en ook hier zijn we blij dat we gereserveerd hebben want het is een drukte van belang. In een soort serre midden in Brasserie de Drvkkery kiezen we voor een plek aan de leestafel. Ondanks de drukte, worden we snel geholpen. Beiden kiezen we voor de groentequiche die er goed ingaat. Een gezellige plek voor een lunch of een kop koffie.
Mevrouw Vakantaseren ziet hier een theedoos staan met Biggelaar erop. Mijn moeders´ achternaam is ook Biggelaar. Zouden wij zelf ook in de theehandel hebben gezeten? Dit is nieuw voor mij. Een leuke opdracht om eens uit te zoeken als ik weer terug ben, misschien heeft mijn familie ook wel een VOC-verleden.
10. Lekker eten en drinken: voortruffelijke wijnproeverij bij ‘Het Vliegendt Hert’
Een hele speciale, historische plek is ‘Het Vliegendt Hert’ aan de Dam. Ik noemde het al in het kader van de wijnwandeling. Onze gids Gerard, mevrouw Vakantaseren en ik genieten hier van een wijnproeverij. Het leuke van deze proeverij is dat iedere wijn wordt geflankeerd door een smakelijk en bijpassend gerechtje.
Onze wijnproeverij bestaat uit een uitstekende witte wijn, een soepele rode wijn en een lekkere port om het geheel mooi af te ronden. Als ik bij een van de gerechtjes truffels proef, kan ik het niet laten om het woord ‘voortruffelijk’ weer in mijn mond te nemen.
Het is hier zo gezellig en aangenaam vertoeven dat we helemaal vergeten dat er een tafel voor ons is gereserveerd bij een andere plek. Ik bel ze meteen op en gelukkig is het geen probleem dat we (bijna) een uurtje later komen. ‘Het Vliegendt Hert’ is echt een aanrader. Je kunt hier ook dineren en je zit in een van de mooiste monumenten van de stad.
11. Lekker eten en drinken: dineren By Cluys
In een voormalig bankgebouw aan de Markt zit sinds iets meer dan een jaar restaurant By Cluys. Het is gezellig druk als we (bijna een uur te laat) binnenkomen. Ons diner volgt op de hierboven genoemde wijnproeverij die een beetje uitliep.
By Cluys is een restaurant met een moderne inrichting en tegelijkertijd ook sfeervol qua belichting. Dat heeft voor een blogger wel een nadeel, het lukt me niet goed om mijn maaltijd mooi op de foto te krijgen. Maar dat gaat gelukkig niet ten koste van de smaak. Aangezien we al wat gegeten hebben, kiezen we voor vis die ons wat lichter verteerbaar lijkt. De combinatie met rendang vind ik zelf erg smakelijk en verrassend.
Omdat we al meer dan genoeg calorieën binnen hebben gekregen vanavond, besluit ik geen dessert te nemen. Totdat ik op de kaart zie dat ze Panna Cotta hebben. Tja, dan ben ik niet meer te houden. Voor de foto hè? Die ik maak op het tafeltje naast ons met iets meer licht. Maar ja, als hij er dan toch staat, eet ik hem ook maar op.
12. Lekker eten en drinken: lunch bij het Zeeuws Museumcafé
Op de laatste middag van onze stedentrip in Middelburg kiezen we voor een lunch bij het Zeeuws Museumcafé. Dit moderne gebouw naast het middeleeuwse museum is een prima plek voor een lunch. Het smakelijke soepje en brood met tonijnsalade zijn prima. Maar vooral de superaardige bediening is iets dat me is bijgebleven. De mensen die ons helpen zijn erg vriendelijk en zeer behulpzaam. Ideaal voor of na een museumbezoek, of als je hier toch langsloopt op een stadswandeling.
Praktische informatie voor je stedentrip naar Middelburg
In het artikel heb ik al op diverse plekken links geplaatst naar de websites van de verschillende locaties en/of aanbieders. Voor een uitgebreider overzicht van alles wat je kunt doen en zien in Middelburg verwijs ik je graag naar de website Uit in Middelburg. Bij het toeristisch informatiepunt in de Drvkkery is een balie waar je tips kunt vragen en wandelgidsen aanschaffen.
Voor een wandeling met gids adviseer ik Viatours.
Tijdens onze stedentrip in Middelburg hebben we overnachting in het Copper Hotel vlakbij het station. In een historisch pand treffen we een moderne, ruime kamer aan. Met een lekker bed, prachtige badkamer en mooi uitzicht op de straat. Het enige minpuntje is dat we de airconditioning niet konden bedienen waardoor het vooral ’s nachts toch wel een beetje warm was.
Er is geen receptie, alles gaat online, dus je kunt ook niet even iemand om advies vragen. Het zal wel aan ons hebben gelegen en ondanks dit kleine puntje van kritiek, is Eclectic Copper hotel een uitstekend hotel voor een stedentrip in Middelburg.
Vind je dit een leuk artikel?
Als je dit een leuk en nuttig artikel vind, kun je je waardering laten blijken door me te trakteren op een kop koffie via de button van Buy me a Coffee hieronder. Met jouw bijdrage kan ik dit soort verhalen blijken maken.
Samenwerking
Ik was op stedentrip in Middelburg op uitnodiging van Viatours en Uit in Middelburg. Graag dank ik hen, alle gidsen en deelnemende partners die we tijdens ons verblijf hebben mogen ontmoeten. De eindredactie is in handen van Astrid van Unen van U-producties. In dit artikel staan affiliate links. Als je via zo´n link iets boekt of koopt, krijg ik een kleine commissie. Het kost jou niks extra´s.
