Drie keer is scheepsrecht. In de Oostvaardersplassen slaag ik er, na 2 mislukte pogingen, eindelijk in om burlende edelherten te zien en vooral te horen. Wat een fantastisch natuurspektakel. Mede mogelijk gemaakt dankzij de boswachter van Staatsbosbeheer.
Wat vooraf ging
We gaan eerst even terug in de tijd. Het is een miezerige donderdagmiddag in oktober 2017. Ik vertrek wat eerder van mijn werk omdat ik mee mag met een bronstexcursie van Staatsbosbeheer. De burlende herten zien en horen tijdens de bronst staat al jaren op mijn bucket list. Twee jaar daarvoor, tijdens een verblijf in vakantiepark de Miggelenberg, stond ik er ook al heel vroeg voor op. We zagen toen wel heel even in de verte een paar vechtende edelherten in het bos, maar we hoorden niks.
Maar dit keer gaat het lukken. De boswachter weet vast waar we precies heen moeten. Vol goede moed neem ik de trein naar Lelystad en huur daar een ov-fiets. Met mijn telefoon in mijn hand voor de navigatie, slinger ik door de buitenwijken van Lelystad. Buiten Lelystad kom ik in de polder en dan, ineens, is mijn iPhone leeggelopen. Wat nu? Op gevoel fiets ik verder, in de miezer. Het wordt later en later. Er staan geen huizen en ik kom helemaal niemand tegen om de weg te vragen. Veel tijd heb ik niet meer over. Uiteindelijk moet ik besluiten om onverrichterzake om te keren en terug te gaan naar het station. Daar kan ik weer even opladen bij de Kiosk maar helaas is het te laat om nog aan te sluiten. Ik bel af, baal als een stekker en ga weer naar huis.
Ok, toegegeven, een paar jaar later in de Amsterdamse Waterleidingduinen tijdens de bronst heb ik wel veel bronstige herten gezien en gehoord maar nadat ik dit verhaal heb geplaatst, krijg ik een reactie dat deze damherten niet burlen maar knorren. Vond het al zo anders klinken dan wat ik op tv had gehoord.
Herkansing om de burlende herten te zien
Een paar weken terug moet ik terugdenken aan dat moment in 2017. Ik realiseer me dat het ongeveer in dezelfde tijd van het jaar was en stuur hoopvol een mailtje naar mijn contactpersoon van toen bij Staatsbosbeheer. ‘Hebben jullie nog van die bronstexcursies?’. Jazeker, komende vrijdag, luidt het snelle antwoord, en ik mag mee! Mijn hart maakt een sprongetje. Zou het dit keer wel gaan lukken? Daarna vraag ik of mevrouw Vakantaseren ook mee mag. Ook dat is geen probleem. Dit keer zal ik ervoor zorgen dat we goed beslagen ten ijs komen, met 2 camera’s met opgeladen batterijen, 2 opgeladen telefoons en een powerbank.
Bijna gaat het weer mis
Aan het eind van een grijze vrijdagmiddag reizen we per trein naar Lelystad. Geen vertraging gelukkig. Bij het station zijn er ook nog voldoende OV-fietsen. Op ons gemak peddelen we naar het bezoekerscentrum. Het is een leuke route langs mooie wijken. Eenmaal buiten de stad, is het nog circa 20 minuten fietsen. Stiekem begin ik te geloven dat het dit keer dan toch echt gaat lukken. Netjes op tijd komen we aan bij het bezoekerscentrum en ik meld bij de receptie dat ik kom voor de bronstexcursie. We hebben het gehaald en hebben zelfs nog tijd over voor een kop koffie! Er zitten al een paar mensen te wachten en na een minuut of 15 worden we door een boswachter opgehaald.
Samen met hem lopen we naar de Ecobus, die voor dit soort excursies wordt gebruikt. We kiezen een mooi plekje achterin. Maar dan blijkt dat niet iedereen in de bus past. Er zijn twee mensen teveel. Langzaam bekruipt mij een unheimisch gevoel. ‘Wie heeft zich niet aangemeld?’ vraagt de boswachter op een al iets strengere toon. Niemand reageert en dan pakt hij de lijst erbij met alle deelnemers. Een voor een vraagt hij de namen tot hij bij ons komt. Mijn naam en die van mevrouw Vakantaseren staan niet op de lijst! ‘Maar ik heb me aangemeld via de persvoorlichter’ sputter ik nog tegen. De boswachter begint te glimlachen, kijkt me aan en zegt ‘oh, dan moet u met de persexcursie mee, die begint in het kantoor van Staatsbosbeheer, een paar honderd meter van het bezoekerscentrum af’.
Ik slaak een zucht van opluchting en haast me samen met mevrouw Vakantaseren naar het kantoor.
Met de boswachter op excursie naar de burlende herten
Op kantoor worden we gelukkig hartelijk ontvangen. Er is al 1 andere journaliste met haar zoon en er komt nog iemand van Omroep Flevoland. We maken kennis met Hans-Erik, een van de boswachters in dit gebied en een aantal van zijn collega’s. Met hen gaan we vanavond op pad.
Na een kop koffie en korte uitleg, lopen we naar de Ecobus die achter het kantoor staat. In het kantoor zie ik nog een mooie foto hangen, zo’n foto zou ik ook wel willen maken vandaag!
Regelmatig stopt de Ecobus even, zodat Hans-Erik uitleg kan geven over allerlei aspecten van de Oostvaardersplassen, over de bronst en de burlende herten in dit geied. Met veel passie praat hij over zijn werk en het gebied. Ik ben altijd weer onder de indruk van mensen zoals Hans-Erik, die zo begaan zijn met hun prachtige en belangrijke werk in de natuur. Misschien moet ik toch maar omscholen tot boswachter.
Over de Oostvaardersplassen
Hans-Erik vertelt over de ontstaansgeschiedenis van de Oostvaardersplassen. Oorspronkelijk was dit bedoeld als industriegebied. Er was echter geen behoefte aan industrie vanwege de toen spelende economische crisis. Het moerasgebied met open water, poelen, dichte rietkragen was erg aantrekkelijk voor vogels. In dit gebied zitten inmiddels tal van vogelsoorten, er broeden zelfs zeearenden en roerdompen!
De Oostvaardersplassen is nu een groot moerasgebied met rietvlaktes, ruige graslanden, plassen, omringd door bosrijke gebieden. Het is uitgegroeid tot een natuurgebied van internationale betekenis voor broed- en trekvogels. Onderdeel van Natura 2000, het netwerk van Europese topnatuur.
In dit vogelrijke moerasgebied werken mens en natuur op een bijzondere manier samen. Zo kom je heckrunderen, konikpaarden en last but not least edelherten tegen. Zij houden met een hun gegraas de graslanden op een natuurlijke manier open voor de vogels die hier foerageren en broeden. Voor een afwisselender landschap wordt er de komende jaren hard gewerkt in het gebied. Hans-Erik laat ons onder andere een nieuwe vistrap en slenk in aanleg zien. Dit alles samen is goed voor de biodiversiteit (bron informatiefolder Staatsbosbeheer).
De burlende herten van de Oostvaardersplassen
Vandaag tijdens de excursie staan de burlende herten in de schijnwerpers. Het is afhankelijk van het gebied wanneer ze burlen. Op de Veluwe zijn ze nu al klaar, terwijl in de Oostvaardersplassen de bronst nog bezig is. De herten hebben zich aangepast aan het gebied waar ze wonen. het sterke vermoeden is dat de voedselvoorraad rond de tijd van de geboorte van de kalveren bepaalt wanneer de bronst begint.
Ook maken we kennis met het begrip ‘plaatshert’. Ieder edelhert kiest een stukje territorium dat hij met verve zal verdedigen tegen indringers. Hij hoopt dat hindes zich bij hem voegen in een bronstroedel tot wel 50 of 60 hindes en als het nodig is, zal hij een ander mannetje met geweld verdrijven. Tenzij hij de strijd verliest, dan moet hij zelf afdruipen en het veld ruimen. Hun gewei is nu in vol ornaat, in de winter valt het af. De mannetjes hebben een zware tijd in de bronst. Ze komen nauwelijks toe aan slapen en eten en moeten zich daarna ook nog klaar maken voor de winter. Na de bronst komen de herten weer gewoon in roedels bij elkaar en gaan verder alsof er niets gebeurd is.
Naar het uitkijkpunt
Terwijl Hans-Erik ons bijpraat, horen we in de verte al het bijzondere burlgeluid. We stappen snel in de Ecobus en rijden verder. We komen in gebieden waar je alleen tijdens dit soort excursies kunt komen, voor gewone bezoekers is dit niet toegankelijk. Bij een modderberg stopt de bus en we stappen uit. Aan de overkant van de sloot staat een bijzonder exemplaar. Hij is een deel van zijn gewei kwijt. Hans-Erik vertelt dat dit in de strijd is gebeurd. Het is sneu voor hem want hij is een stang kwijtgeraakt en hij kan het in deze bronstperiode wel shaken bij de dames.
Niettemin is het voor mij nog steeds een indrukwekkend gezicht, zeker als hij af en toe zijn burl laat horen. Hij blijft ons aankijken en ik loop naar de slootrand om van dichtbij een foto te kunnen maken. Wauw, wat een gaaf moment!
Bovenop de modderberg, hebben we goed uitzicht op het gebied. Overal staan plaatsherten die regelmatig burlen. Her en der staan groepjes hindes die hun keuze hebben gemaakt. Dankzij de verrekijker die we mogen lenen, kunnen we het erg goed zien.
Zeearend in de boom
Met zijn scherpe ogen heeft Hans-Erik in de verte ook een zeearend gespot. Boven in een boom, zit deze majestueuze vogel over het terrein te kijken. Een andere vliegt op dit moment laag over de grond. Ik ben erg dankbaar dat ik dit mee mag maken. Helaas heb ik geen telelens bij me om dit plaatje vast kan leggen maar het genieten is er niet minder om. We staan hier ongeveer een half uur te kijken naar dit fantastische natuurspektakel. De bronst loopt hier ook een beetje richting het einde.
We zitten vast
Dan wordt het tijd om terug te gaan naar het kantoor. Helaas zit de Ecobus vast in de modder.
Met man en macht moeten we duwen om hem los te krijgen. En even later zit hij opnieuw vast! Natuurlijk kan ik het niet laten om even een paar foto’s te maken terwijl de anderen staan te zwoegen om de bus eruit te duwen. Gelukkig lukt het en kunnen we weer terug.
Afsluiting onder het genot van een kop erwtensoep
Eenmaal terug op kantoor, stampen we de modder van onze schoenen. Ze zijn hier wel gewend aan vieze vloeren maar ik doe toch maar even mijn best om de schoonmakers niet met al teveel rotzooi op te schepen. In het kantoor krijgen we een kop erwtensoep en praat ik na met een paar andere boswachters. Mevrouw Vakantaseren en ik hebben enorm genoten van deze bijzondere excursie met de boswachters en we willen Staatsbosbeheer daarvoor bedanken.
Wil jij ook op excursie met de boswachter?
Het is een eer en genoegen om dit een keer te mogen meemaken. En het mooie is dat jij dat ook kan! Want Staatsbosbeheer organiseert met grote regelmaat allerlei excursies en activiteiten in haar beheersgebieden. Ga naar deze site van Staatsbosbeheer voor de agenda, aanmelden en kosten.
Je kunt natuurlijk ook op eigen gelegenheid de Oostvaardersplassen bezoeken. Het bezoekerscentrum is daarvoor een perfect startpunt. Er is ook een cafeetje en vergeet zeker niet het kraaiennest boven het gebouw even te bezoeken. In het bezoekerscentrum vind je ook informatie over het gebied en over alle wandelingen die je er kunt maken. Ook dat is zeer de moeite waard, weet ik uit eigen ervaring. Oriënteer je vooraf al via de site van Staatsbosbeheer.
Wandelatlas van alle 21 Nationale Parken
Onlangs heb ik de Wandelatlas van alle 21 Nationale Parken aangeschaft. Hierin vind je van alle Nationale Parken stafkaarten en wandelingen die je er kunt maken. Een echte must have voor liefhebbers van wandelen in de natuur. Uiteraard staan er ook wandelingen in die je in de Oostvaardersplassen kunt maken.
Kopje koffie
Vind je mijn blogs leuk? Koop dan een kop koffie voor me door op de button hieronder te klikken en ik zorg ervoor dat jij kunt blijven van inspirerende content.
Tot slot
Wij waren in de Oostvaardersplassen op uitnodiging van Staatsbosbeheer. Alle foto’s in dit artikel zijn van mijzelf. In dit artikel staat een affiliate link. Als jij via die link iets bestelt, krijg ik daar een kleine provisie voor. Het mooie is dat het jou niets extra’s kost.
