Drachten is na Leeuwarden de tweede plaats in Friesland en daarmee de hoofdplaats van de gemeente Smallingerland. Voor mijn blog Vakantaseren ben ik al diverse keren in Friesland geweest, maar het gebied in en rondom Drachten, daar was ik nog nooit. Daarom ben ik benieuwd naar deze streek.
Graag laat ik me samen met mevrouw Vakantaseren verrassen met een mooi afwisselend programma van kunst, zeilen en een tocht door dit gebied met een heuse e-chopper. En na een paar dagen kan ik wel zeggen: zo’n actief weekendje Smallingerland smaakt naar meer!
Dada in Dr8888
Onze ontdekkingstocht in Smallingerland begint in Drachten. Om er te komen, pakken we de trein naar Leeuwarden. Daar heb ik een MyWheels auto gehuurd zodat we de rest van het weekend niet meer afhankelijk zijn van het openbaar vervoer. We hebben om 4 uur een afspraak bij het Museum Dr8888 en komen daar gelukkig precies op tijd aan.
We maken kennis met stadsgids Jan die ons zal rondleiden door het museum en daarna door Drachten. Mag ik hem wel stadsgids noemen? Eigenlijk niet, want Drachten is niet een van de elf Friese steden, zo leren we later tijdens de rondwandeling. Ook op Instagram word ik gecorrigeerd: Drachten is officieel geen stad, maar een dorp. Ok, zal ik er dan maar dorpsgids Jan van maken?
Museum Dr8888 is gevestigd in een prachtig oud klooster. Precies 100 jaar na het beroemde optreden van Dadaïst Kurt Schwitters in Drachten, is er nu de tentoonstelling ‘Ein Paradies für die neue Kunst, Kurt Schwitters in Dr8888’. In de expositie zien we exclusieve werken van Schwitters en van kunstenaars (ook uit Drachten zelf) die zich door hem hebben laten inspireren.
De naam van het museum, Dr8888, is geïnspireerd door een gedicht van Schwitters dat natuurlijk ook te zien is in en om het museum.
Merzbau, kunst van afval
Erg leuk vind ik ook het bijzondere kunstwerk dat speciaal voor deze tentoonstelling door de Friese kunstenaar Marten Winters is gemaakt. Deze kunststijl heet Merzbau en het is een driedimensionaal bouwwerk waar je doorheen kunt lopen. Het is gemaakt van afgedankte materialen van bewoners van de Kurt Schwittersstraat in Drachten. Zo wordt afval weer verheven tot kunst! Later dit jaar komt er op het Raadhuisplein in Drachten ook een gelegenheid om zelf je eigen kunstwerk te maken. Ik ben heel benieuwd hoe dat er uit gaat zien.
De Stijl in Smallingerland
Wat we vandaag ook leren van gids Jan is dat Drachten een belangrijke plek is voor De Stijlkunstenaar Theo van Doesburg. Hij krijgt hier namelijk aan het begin van zijn carrière de opdracht om de kleuren te ontwikkelen voor een nieuw te bouwen middenstandswijk. Later tijdens onze rondwandeling kunnen we de resultaten met eigen ogen zien.
Ook in het museum zelf is werk te zien dat onderdeel is van kunststroming De Stijl. Nooit geweten dat Drachten zo’n belangrijke voedingsbodem is geweest voor beroemde kunstenaars als Van Doesburg en Schwitters.
Rondwandeling in Drachten
We verlaten het museum en samen met gids Jan wandelen we door Drachten. Het is goed dat we deze rondwandeling met hem doen, want dankzij de verhalen van Jan leren we veel over de rijke historie van Drachten. Dat zie je namelijk niet meteen op het eerste gezicht. In de winkelstraten bijvoorbeeld, moet je omhoog kijken om de mooie oude gevels te zien bovenop de façades van moderne winkels. Die vernieuwingen zijn niet altijd even smaakvol gedaan, daarover zijn we het snel met elkaar eens.
De rode draad in onze wandeling voor vandaag zijn de invloeden van Dada en De Stijl. We stoppen bij een groot, prachtig glas-in-lood raam bij de voormalige Rijkslandbouwwinterschool. Dit glas-in-loodwerk, de Grote Pastorale, is door Van Doesburg ontworpen. In Museum Dr8888 zagen we al een reproductie van dit prachtige werk.
Papegaaienbuurt in Stijl
Even later staan we in de Torenstraat. Hier bevindt zich het van Doesburg-Rinsemahuis. Van Doesburg raakt tijdens zijn diensttijd bevriend met de Drachtse schoenmaker en kunstenaar Evert Rinsema. Na een bezoek aan Drachten sluit broer Thijs zich daarbij aan. Via de broers leert van Doesburg architect Cees Rienks de Boer kennen, die de opdracht heeft een nieuwe middenstandsbuurt te ontwerpen, in de Torenstraat. Van Doesburg wordt gevraagd om de kleuren voor de huizen te ontwerpen. De felle kleuren leiden in de volksmond al snel tot de bijnaam ‘papegaaienbuurt’. Nu is dat waarschijnlijk een geuzennaam, want het is een tof en populair straatje.
Het Rijksmonument ‘Doesburg-Rinsemahuis’ is normaliter op een vrijdag te bezoeken, maar het is helaas al na sluitingstijd. We kunnen wel via het raam naar binnen gluren. En daarna lukt het me om er via de brievenbus een aardige foto van te maken.
Jan is een enthousiaste ras-verteller en voordat we het door hebben zijn er zo een paar uur voorbij. Samen lopen we weer terug, want we moeten wel op tijd inchecken bij ons tiny house in de buurt van Oudega. We nemen afscheid en danken hem hartelijk voor de leuke en interessante rondleiding. Weer heel wat geleerd. Dada in Drachten is een mooi thema voor een rondwandeling en bezoek aan het interessante museum Dr8888.
Tiny house in Brêgeham
We doen nog wat boodschappen en rijden dan meteen door naar Oudega, waar we verwacht worden. Als we er gearriveerd zijn, kijk ik nog eens goed in de mail. Oeps, ik heb niet goed gekeken, we hadden hier al veel eerder moeten zijn. Gelukkig hangt er een telefoonnummer dat ik kan bellen.
Ik krijg Harmke, de eigenaresse aan de lijn. We hoeven ons geen zorgen te maken, we kunnen gewoon doorlopen naar ons verblijf, de deur is open. Zij is inmiddels bij een toneelvoorstelling van haar zoon en zal later die avond nog even hallo komen zeggen. Brêgeham is een kleine camping voor campers en er staan 5 tiny houses, allemaal met een prachtig uitzicht op natuurgebied de Alde Feanen. Ons tiny house staat het meest links in de hoek van het terrein en we voelen ons er onmiddellijk op ons gemak.
Met een kop koffie nestelen we ons op het terras en genieten van het avondzonnetje. Wat een heerlijk plekje! Mevrouw Vakantaseren gaat toch maar koken, want het is al best laat. Ik maak nog wat Stories van deze dag voor Instagram zodat iedereen onze avonturen mee kan beleven. Dan horen we ineens een zacht kloppen. Het is eigenaresse Harmke die ons nog even welkom komt heten. Samen met haar kijken we naar een zwerm spreeuwen die we boven het natuurgebied een vliegshow zien uitvoeren. Prachtig.
Slapen als een roos
Na het eten, gaat de spreeuwenvliegshow nog even door en de kikkers doen er nog een begeleidend avondconcert bij. Onder het genot van een biertje genieten we van de zonsondergang, the greatest show on earth.
Die nacht slaap ik als een roos. Van die kwakende kikkers krijg ik niks meer mee.
Om een uur of 5 moet ik even naar het toilet. Het is al licht en zie ik de dauw. Snel maak ik een foto en kruip weer terug in mijn bed
De volgende dag staan we op tijd op. Vandaag krijgen we zeilinstructie. Er staat nog niet veel wind, maar volgens de voorspellingen zou het vanaf een uur of 11 wat meer gaan waaien.
Harmke informeert ons dat we met een bootje opgehaald worden, omdat het pontje waar we al wandelend over heen zouden gaan vanaf de camping, pas om 10 uur in de vaart komt.
‘Ik ren, ik denk, ik stop verbaasd’
Om kwart voor tien staan we bij het water en zien we een bootje aan komen tuffen. Ik lees in de tussentijd de tekst op een bankje aan de waterkant: ‘Ik ren, ik denk, ik stop verbaasd. Waarom loop ik nou te rennen, ik heb helemaal geen haast”. Ja, daar herken ik mezelf wel in.
Inmiddels is de boot er en we stappen in. Aan boord ontmoeten we Erik, die samen met zijn zus Marije de eigenaar is van zeilschool de Veenhoop. Tijdens de vaart maken we uitgebreider kennis met hem en het bedrijf. Zijn oma begon er ooit mee, meer dan vijftig jaar geleden. Daarna namen zijn ouders het over en Erik en zijn zus zijn al de derde generatie die dit familiebedrijf runnen. Erik heeft een dochter van twee jaar dus wie weet?
Aangekomen bij de zeilschool, worden we ook voorgesteld aan zijn zus Marije. Na een kop koffie en korte rondleiding door de verschillende ruimtes van de zeilschool, moeten Erik en Marije weer aan de slag. Morgen komt er een bijzondere groep, allemaal jongeren met kanker die de zeilschool en hun begeleiders tijdelijk overnemen. Er moet nog van alles gebeuren voor hun komst.
Onder de hoede van Harm
Harm neemt ons vandaag onder zijn hoede. Hij is een rustige, ervaren zeiler en neemt ons mee naar de boot. Daar aangekomen vraagt hij wat we vandaag willen leren. Als we een plannetje gemaakt hebben voor de dag, hijsen we het zeil en dobberen we op ons gemak richting Grouw.
Helaas is er nog steeds weinig wind, dus hard gaan we niet. Maar dat geeft ons wel tijd om de juiste volgorde te leren van alle zeilhandelingen. Om de beurt nemen we plaats bij het roer en gaan we regelmatig overstag. Het was de bedoeling om naar Grouw te zeilen, maar met deze wind gaat dat vandaag niet lukken. Niettemin genieten we van het heerlijk zonnige weer. En Harm is een aardige, humoristische man die we alles kunnen vragen. Hij vertelt ook over zijn werk voor zijn pensionering, over Oerol waar hij is geweest en over zijn kleinzoon die net is geboren en waar hij de dag ervoor is geweest. Ook verklapt hij dat hij precies vandaag veertig jaar is getrouwd! Ik voel me schuldig dat we hem van zijn vrouw hebben geleend, maar hij stelt ons gerust. Die avond gaat hij lekker uit eten en het uitgebreid met haar vieren.
Je moet zeilen met de riemen die je hebt
Af en toe hebben we een vlaagje wind en kunnen we even wat vaart maken terwijl we diverse zeilhandelingen leren. We gaan overstag, maken een gijp en een ‘melkmeisje’ om zoveel mogelijk wind te vangen. Op een gegeven moment is het helemaal windstil en moeten we zelfs even peddelen om vooruit te komen. Je moet zeilen met de riemen die je hebt, bedenk ik als ik Harm met de peddel aan de slag zie.
Harm stelt voor om een andere route terug te nemen, langs een vaart dwars door de natuur. Daar krijg ik geen spijt van, want tot mijn grote vreugde zie ik daar een aantal zwarte sterns vlak bij de boot vliegen. Hier is verder helemaal niemand, wat een mooi stukje natuur is dit.
Ondanks de weinige wind, leren we vandaag het nodige. Als we weer terug zijn bij de Veenhoop, ruimen we alles op en nemen we afscheid van Harm. Dat was een prima zeildag, mede dankzij zijn geduld , deskundigheid en humor.
Pontje naar de overkant
We lopen terug langs een nieuw Landal vakantiepark waar ik nog nooit ben geweest. Het ziet er wel nog een beetje kaal uit. Bij de aanlegplek van het pontje hangt een groot autowiel met een hamer. Die fungeert als bel en al snel nadat ik die geluid heb, komt het pontje aan tuffen. Aan de overkant zien we een leuk terrasje waar we even wat gaan drinken. Op de menukaart staat Oranjekoek. Die heb ik wel verdiend vind ik. Voor een Oranjekoek vind ik hem best roze trouwens.
Eenmaal terug bij camping Brêgeham stappen we meteen in de auto om nog even boodschappen te halen in het nabijgelegen Eernewoude. En dan hebben we nog een heerlijke avond voor de boeg op het terrasje van ons tiny house.
Vliegshow in Smallingerland
Ook vanavond is het raak. En niet een beetje ook. Uren lang kijken we naar de zwermen spreeuwen die over het natuurgebied voor ons vliegen. Regelmatig komt er een klein plukje over ons huisje dat zich bij de grote groep voegt. Waarom ze dat doen, is niet helemaal bekend. De meest gangbare theorie is dat ze samen naar een slaapplek zoeken. In de veiligheid van een grote groep. Blijkbaar hebben ze daar vanavond flink wat tijd voor nodig, want ze blijven tot laat in de avond rondzwermen. Met zo’n avondvullend programma hebben we geen tv nodig!
Duurzame tiny houses op Brêgeham
Het is zondagmorgen. Wederom een stralende dag, we boffen maar. Op ons gemak ontbijten we en pakken we de spullen in. Vandaag gaan we op pad met e-choppers die de avond ervoor al afgeleverd zijn op het terrein van de camping door outdoorbedrijf Next Adventure. Van Harmke mogen we onze spullen nog even laten staan in ‘ons’ tiny house, omdat er pas de dag erna nieuwe mensen komen.
We maken van de gelegenheid gebruik om Harmke en haar man wat beter te leren kennen. Hij vertelt wat meer over de tiny houses die erg duurzaam gebouwd zijn. Modulair ontwikkeld, met een slim koel- en verwarmingssysteem en volledig elektrisch. Dankzij de zonnepanelen zelfs bijna geheel zelfvoorzienend.
Als de tiny houses ooit weer weggaan, kan de natuur gewoon in haar oorspronkelijke staat hersteld worden. Ze hebben bewust gekozen voor kleinschaligheid zodat mensen hier echt kunnen genieten van de rust. Daarom zijn er ook geen tenten. Want mensen met tenten gaan vaak bij elkaar zitten en ouwehoeren tot diep in de nacht. Camperaars trekken zich terug in hun eigen camper.
Op pad met de e-chopper
Rond een uur of 11 gaan we op stap. Het is even wennen aan het rijden met de e-chopper, maar al snel rij ik vol gas weg. Mevrouw Vakantaseren heeft iets meer tijd nodig, maar ook zij heeft de slag vlot te pakken.
We hebben twee routesuggesties meegekregen die we vandaag kunnen combineren. Een knooppuntenrondje vanuit onze camping in Brêgeham via Drachten en in Drachten zelf een kunstroute.
We hebben onderweg best wel bekijks met de e-choppers. Ik had verwacht dat mensen er hier wel aan gewend zouden zijn, maar regelmatig zien we mensen ons nakijken of worden we aangesproken. Het is een toffe route over fietspaden of rustige landweggetjes. Af en toe stop ik om een foto te maken. We doorkruisen de hele breedte van Smallingerland.
In de buurt van Drachten, gaan we op zoek naar het beginpunt van de kunstroute. Dat is even puzzelen, maar we vinden hem: de ‘geluksraket’ bij een paar flats. Van daaruit maken we een aantal stops bij punten waar kunst te zien is. In het centrum van Drachten parkeren we de e-choppers en lopen we een rondje. Het is vandaag erg benauwd, zeker in deze stenen omgeving.
Aangename bries op de e-chopper
Een deel van de kunstobjecten hebben we al gezien tijdens onze rondwandeling op vrijdag en we gaan even zitten bij een ijssalon. Wat ons betreft laten we Drachten weer achter ons, want het is al laat en we moeten ook die avond nog helemaal terug naar Leiden met de trein.
Bovendien is het op de e-chopper veel aangenamer door de lekkere bries dan in een benauwde stad. We rijden verder langs prachtige woningen die allemaal aan het water liggen, vele met een bootje in de achtertuin.
Op een gegeven moment zien we bij een afslag geen knooppuntinfo meer en nemen we een gok. Het is gelukkig de juiste keuze en uiteindelijk zien we in de verte het pontje waar we een dag eerder ook mee zijn overgestoken. We zijn weer bijna ‘thuis’
Bij ons tiny house aangekomen, lezen we dat er op dat moment door een wisselstoring geen treinen rijden tussen Leeuwarden en Meppel dus we gaan nog maar even lekker zitten op de veranda. Het liefst zou ik hier gewoon nog een nachtje blijven, maar dat kan helaas niet, want we moeten beiden weer werken op maandag. Na een uurtje komt het treinverkeer volgens de NS-app weer op gang en dus laten we ons tiny house achter ons. Wat was dit een heerlijk plekje en wat hebben we genoten van de aardige mensen, interessante kunst, mooie natuur en zalige rust in deze regio. Smallingerland smaakt echt naar meer! Oant sjen.
Praktisch: regio-informatie Smallingerland
Op de site van Zuidoost Friesland vind je allerlei informatie over Smallingerland. Er zijn verschillende thema’s zodat er voor ieder wat wils is. Denk bijvoorbeeld aan Smullingerland (over lekker eten), Regen is een zegen (over wat je kunt doen op een regenachtige dag) en Reuring op het water (met info voor zeilen en andere watersporten).
Dada in Drachten
De stadswandelingen in Drachten vinden iedere vrijdagochtend plaats van 10.30 tot 12.00. Aanmelden kan via info@museumdrachten.nl.
De genoemde tentoonstelling over het werk van Schwittert in Museum Dr8888 is te bezichtigen t/m 24 september 2023. Het Van Doesburg-Rinsemahuis is op vrijdag, zaterdag en zondag te bezoeken van 13.00 tot 16.00 uur. Vanuit Museum Dr8888 is het ongeveer 10 minuten lopen. Daar kun je ook toegangskaart kopen.
Meer info over het museum, de tentoonstelling en het Van Doesburg- Rinsemahuis vind je op www.museumdrachten.nl.
Zeilschool de Veenhoop
Zeilschool de Veenhoop is een prettige, informele zeilschool voor zowel kinderen als volwassen. Je kunt er meedoen met zeilkampen, maar ook eventueel een individueel programma volgen. Groepen kunnen hier ook overnachten, zelfs als je niet gaat zeilen. Voor meer info verwijs ik je graag door naar de website van de Veenhoop.
E-choppers van Next Adventure
De e-choppers zijn te huur bij Next Adventure in Drachten. In ons geval zijn ze afgeleverd bij de camping, maar er zijn andere verhuurlocaties in Friesland en Groningen. Er wordt een routebeschrijving (online) bij geleverd en dankzij de online instructie ben je in no-time onderweg.
Meer info vind je op de website van Next Adventure.
Tiny house bij Brêgeham
Tijdens ons verblijf hebben we overnacht in een tiny house op camping Brêgeham. En dat is ons uitstekend bevallen. In het tweepersoons tiny house is alles aanwezig dat je nodig hebt, zelfs zaken als koffie/thee, olie, zout en peper.
Echt heerlijk zijn het grote raam en de openslaande deuren aan de achterkant, waardoor je het idee hebt dat je midden in de natuur zit. Het terras is een heerlijke plek, je merkt er helemaal niets van andere gasten op het terrein.
Een tiny house op Brêgeham kun je rechtstreeks reserveren via een mailtje naar info@bregeham.nl (meer info op de website Brêgeham Natuurrecreatie). Er staat ook een mooi tiny house van Brêgeham op Natuurhuisje, dan kun je alvast even binnen gluren. Doe je ze de hartelijke groeten van de Vakantaseermeneer als je er langs gaat?
Samenwerking
Voor dit artikel ben ik een samenwerking aangegaan. Graag wil ik de ondernemers van Brêgeham, Next Adventure, Zeilschool de Veenhoop en de mensen van het Museum Dr8888 hartelijk danken voor hun hulp bij dit verhaal. Daarnaast wil ik ook in het bijzonder Elizabeth Pilat van Pilat Advies bedanken die deze samenwerking heeft mogelijk gemaakt. En uiteraard gaat mijn dank uit naar Astrid van Unen van U-producties die de eindredactie voor haar rekening heeft genomen.
